Alles over PGS 37-1 en EOS inspecties

Batterijopslag en energieopslagsystemen (EOS) worden steeds vaker toegepast bij gebouwen, zonneparken en laadpleinen. Ze maken het mogelijk om vermogenspieken af te vlakken, eigen opgewekte energie op te slaan en de netaansluiting slimmer te benutten. Tegelijkertijd haal je een installatie met een verhoogd brand- en omgevingsrisico je terrein op. Bij een incident met een EOS kunnen brand, giftige gassen en zelfs explosie het gevolg zijn.

Met een EOS inspectie volgens PGS 37-1 laat je onafhankelijk toetsen of jouw EOS-installatie niet alleen technisch goed functioneert, maar ook veilig en verantwoord is ingericht. De inspectie maakt inzichtelijk hoe het systeem scoort op brandveiligheid, omgevingsveiligheid, arbeidsveiligheid en organisatie, en welke verbeterpunten nodig zijn om aan te sluiten bij de eventuele eisen van belanghebbenden zoals de eigenaar, omgevingsdienst, brandweer en verzekeraar.

Wat is PGS 37-1?

PGS 37-1 is een richtlijn uit de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS) en beschrijft hoe je op een veilige manier omgaat met elektriciteitsopslag in energieopslagsystemen (EOS) met lithiumhoudende oplaadbare energiedragers. Het doel is de kans op een incident en de gevolgen daarvan voor mens en omgeving zo klein mogelijk te maken.

PGS 37 bestaat uit twee delen:

PGS 37-1:Opslag van elektriciteit in EOS: eisen voor de veilige omgang met in gebruik zijnde systemen op locatie (zoals buurtbatterijen en EOS-containers).
PGS 37-2: Tijdelijke opslag van lithiumhoudende energiedragers (bijvoorbeeld opslag van losse batterijen en accu’s bij handelaren, distributiecentra en inzamelaars).

PGS 37-1 richt zich dus op het complete EOS: de lithiumhoudende energiedragers, de randapparatuur (ventilatie, koeling, beveiligingen) en het batterijmanagementsysteem (BMS). De richtlijn is opgebouwd vanuit scenario’s (oorzaken en gevolgen), doelen en bijbehorende maatregelen en focust op omgevingsveiligheid, arbeidsveiligheid en brand- en rampenbestrijding.

Voor welke batterijopslag is een PGS 37-1 inspectie bedoeld?

Een PGS 37-1 inspectie is vooral van toepassing bij EOS’en die bestaan uit lithiumhoudende oplaadbare energiedragers met een totaal opgestelde capaciteit van meer dan 20 kWh, die elektrisch met elkaar verbonden zijn.

Daarbij gaat het om EOS’en die stationair worden gebruikt, vaak op een vaste locatie. Voorbeelden zijn:

een batterijcontainer of EOS op een bedrijventerrein;
een EOS bij een zonnepark of buurtbatterij;
batterijopslag bij een laadplein of logistieke hal;
inpandige EOS-ruimtes in utiliteit of industrie.

Toepassingen bij particulieren (zoals veel thuisbatterijen) vallen formeel buiten het toepassingsgebied, maar vanaf een opslagcapaciteit groter dan 20 kWh raadt de richtlijn aan om de PGS 37-1-maatregelen wél als referentie te gebruiken. Je kan natuurlijk altijd een blik werpen op de maatregelen uit de PGS 37-1 wanneer je een thuisbatterij hebt.

Twijfel je of jouw energieopslagsysteem onder PGS 37-1 valt, of dat een andere aanpak beter past? Dan is een kort vooroverleg of een eerste beoordeling van de situatie een logische eerste stap.

Gevaren van lithiumhoudende energieopslagsystemen

Aan lithiumhoudende batterijen zijn andere risico’s verbonden dan aan klassieke installaties. PGS 37-1 noemt onder meer het instabiel worden van de energiedrager, vrijkomen van elektrolyt, elektrische gevaren en vooral het risico op thermal runaway; een ongecontroleerde temperatuurstijging waarbij warmteontwikkeling en reacties elkaar versterken. Dit kan leiden tot ontleding, brand en/of explosie van de batterijen, waarbij zeer giftige (rook)gassen en verontreinigd bluswater kunnen vrijkomen.

Juist vanwege deze scenario’s wordt gewerkt met typische opstellingen (“typicals”), zoals een zelfstandig EOS in container, een EOS-park in de open lucht of een inpandig EOS in een eigen ruimte. Per typical zijn de relevante scenario’s, doelen en maatregelen uitgewerkt.

Waarom een PGS 37-1 inspectie voor jouw batterijopslag?

Een PGS 37-1 inspectie is bedoeld om te toetsen of jouw EOS-installatie conform dit veiligheidskader is ingericht en in bedrijf wordt gehouden. Dat levert meerdere voordelen op:

Je krijgt een concreet beeld van de risico’s: welke scenario’s zijn relevant, hoe groot zijn effect en kans, en welke maatregelen zijn al genomen of ontbreken nog?
Je kunt richting belanghebbenden laten zien dat installatie is aangelegd volgens de PGS-richtlijn en dat omgevingsveiligheid, arbeidsveiligheid en brandbestrijdbaarheid zijn meegenomen in het ontwerp en beheer.
Je staat sterker richting verzekeraar, die bij EOS-risico’s steeds vaker vraagt naar aantoonbare maatregelen en inspecties op basis van PGS 37-1 en relevante NEN-normen.
Je borgt bedrijfscontinuïteit door de kans op brand, uitval en schade aan installaties, gebouwen en omgeving te verkleinen.

PGS 37-1 is inmiddels vastgesteld en wordt door belanghebbenden als referentiekader. Via aanpassing van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) wordt de richtlijn de komende jaren verder juridisch verankerd, maar in de praktijk wordt er nu al volop op getoetst.

Wat wordt er bekeken tijdens een PGS 37-1 inspectie?

Bij een inspectie conform PGS 37-1 wordt de batterijopslag niet los beoordeeld, maar als onderdeel van de totale installatie en omgeving.

Locatie en opstelling
De inspecteur kijkt naar de plaats van de EOS-unit ten opzichte van gebouwen, erfgrenzen en publieke ruimte, naar bereikbaarheid voor hulpdiensten en naar compartimentering, brandwerendheid en vluchtroutes. Dit sluit aan bij de typicals die in de richtlijn worden beschreven (bijvoorbeeld containeropstelling, EOS-park of inpandige ruimte).

Elektrische installatie en NEN-normen
Daarnaast wordt de elektrische installatie rond het EOS beoordeeld: aansluiting, dimensionering en keuze van kabels en beveiligingen, aardings- en vereffeningsvoorzieningen, schakelaars en scheiders. Hierbij wordt PGS 37-1 gecombineerd met normen als NEN 1010 en NEN 3140.

Brandveiligheid en noodvoorzieningen
Branddetectie, alarmering, blusbaarheid, beperking van rook- en brandoverslag, noodstoppen, waarschuwingssignalen en bliksem- en overspanningsbeveiliging horen daar eveneens bij. Ook het risico op giftige rook en verontreinigd bluswater wordt meegewogen.

Organisatie en documentatie
Tot slot wordt gekeken naar de organisatie: zijn noodplan en aanvalsplan voor de brandweer actueel, zijn taken en verantwoordelijkheden duidelijk, worden medewerkers geïnstrueerd en aangewezen en zijn documentatie en logboeken (storingen, onderhoud, wijzigingen) op orde? De richtlijn gaat ervan uit dat er een basisveiligheidsniveau aanwezig is en bouwt daarop voort met PGS-specifieke maatregelen.

Hoe verloopt een PGS 37-1 inspectie bij Omega Energietechniek?

Een inspectietraject begint met een inventarisatie: type en capaciteit van het EOS, locatie, typical (container, park, inpandig), geldende vergunningen en voorwaarden, beschikbare documentatie en eventuele eisen van verzekeraar of omgevingsdienst.

Daarna volgt een documentatiecheck en een inspectie op locatie. De inspecteur beoordeelt opstelling, elektrische installatie, brandveiligheid, signalering en noodvoorzieningen en voert waar nodig aanvullende metingen uit. De bevindingen worden vastgelegd in een helder rapport, inclusief prioritering en praktische verbeteradviezen.

Na het doorvoeren van de maatregelen kan, indien gewenst, een her-inspectie plaatsvinden, zodat je aantoonbaar kunt maken dat jouw EOS-installatie voldoet aan PGS 37-1 en de relevante NEN-normen.

Aan de slag met een PGS 37-1 inspectie voor jouw batterijopslag

Wil je zeker weten dat jouw batterijopslagsysteem of energieopslagsysteem (EOS) veilig, toekomstbestendig en goed onderbouwd is? Dan is een EOS inspectie volgens PGS 37-1 een logische volgende stap. Omega Energietechniek helpt je vanaf de eerste inventarisatie tot en met de rapportage en eventuele her-inspectie, zodat jij met een gerust gevoel verder kunt met de energietransitie binnen jouw organisatie.